درمان ناباروری آقایان و علل آن دکتر حسن هشیار

ناباروری در مردان به دلیل تولید کم اسپرم، ناقص بودن یا بی‌حرکتی اسپرم و یا انسدادی که جلوی رهایی اسپرم را میگیرد، به وجود می‌آید. بیماری‌ها، صدمات، مشکلات مزمن قلبی، شیوه و سبک زندگی و سایر عوامل می‌توانند بر ناباروری تاثیر داشته باشند.

علامت اصلی ناباروری مردان، عدم توانایی باردارکردن همسر بعد از تلاش‌های پی‌درپی است. مشکلات اساسی همچون اختلالات ارثی، عدم تعادل هورمونی و یا مشکلی که باعث بسته‌شدن مسیر اسپرم‌ها می‌شوند، می‌توانند نشانه‌هایی داشته باشند، این نشانه‌ها شامل:

مشکلات جنسی و جسمی

• واریکوسل
• اوریون
• عفونت‌های دستگاه تناسلی
• مشکل انزال برگشت‌کننده
•  بالا بودن بیضه
• کوچک‌بودن بیضه
• آنتی بیوتیک‌هایی که به اسپرم حمله می‌کنند
• تومورهای سرطانی
• بیضه‌های نازل نشده
• اختلالات هورمونی
• نقص مجرای اسپرم
• نقص کروموزوم
• بیماری‌های کبد
• فیبروز کیستیک
• سندرم کلاین فلتر
• سندرم کارتاژنر
• دیابت
• آسیب‌های نخاعی
• ام اس
• تومورهای مغزی و تومورهای غده هیپوفیز
• مشکل در رابطه جنسی همچون اختلال نعوظ و انزال زودرس
• بیماری‌‌های دوران کودکی مثل جراحی‌ اطراف بیضه
• بیماری‌های تب‌دار طولانی‌مدت که بر نطفه‌سازی تاثیر می‌گذارد

باید بدانید که بیماری واریکوسل، خود را در سنین بلوغ نشان می‌دهد و گاهی بدون علامت است و فرد در معاینه اتفاقی یا برای درمان ناباروری متوجه آن می‌شود. در برخی افراد نیز واریکوسل با علامت‌هایی مثل سنگینی و درد مختصر بیضه در یک طرف یا دوطرف بروز می‌کند. 

علائم واریکوسل چیست؟ 

اما چگونه بفهمیم واریکوسل داریم! اغلب مردان مبتلا به واریکوسل نشانه های واریکوسلی ندارند و به‌ندرت ممکن است باعث ایجاد درد شود. درد در واریکوسل ممکن است به صورت‌های زیر باشد:

• درد ممکن است متفاوت باشد؛ از درد تیز تا درد مبهم و خسته‌کننده
• دردی که با ایستادن یا اعمال سنگین فیزیکی، به‌خصوص در طول دوره‌های طولانی، افزایش می‌یابد
• در طول روز بدتر شود
• دردی که با دراز کشیدن بهتر می‌شود.
• با گذشت زمان، واریکوسل ممکن است بزرگ‌تر و قابل‌توجه‌تر شود
• واریس در بیضه باعث ایجاد یک بیضه متورم ، اغلب در سمت چپ، می‌شود
• همچنین واریکوسل می‌تواند ناباروری و رشد آهسته بیضه چپ در دوران بلوغ را به همراه داشته‌باشد.

جراحی پروستات (پروستاتکتومی)

جراحی پروستات (پروستاتکتومی) بیماری هایی را که غده پروستات را تحت تاثیر قرار می دهند درمان می کند. این شامل سرطان پروستات و سایر شرایط غیر سرطانی است. بسته به شرایط خاص انواع مختلفی دارد.

پروستات یک غده کوچک گردویی شکل است که در مردان به دور مجرای ادرار در گردن مثانه می‌پیچد. با تولید مایعاتی که اسپرم را حمل می کنند، نقش حیاتی در سیستم تناسلی مردان ایفا می کند.

سرطان پروستات دومین سرطان شایع در مردان در سراسر جهان است. خطر ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن افزایش می یابد.

رایج ترین دلایل برای پروستاتکتومی عبارتند از:

• برای درمان سرطان پروستات: این زمانی است که سلول های غده پروستات خارج از کنترل رشد می کنند.
• برای درمان هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH): بزرگ شدن پروستات یک بیماری غیرسرطانی است.
• برای کاهش علائم: گاهی اوقات جراحی پروستات می تواند به تسکین علائمی مانند مشکل در ادرار کردن بدون درمان سرطان کمک کند.

در تمام موارد، اهداف اصلی جراحی پروستات عبارتند از:

• درمان وضعیت پروستات
• کنترل مثانه را حفظ کنید
• حفظ توانایی نعوظ
• عوارض جانبی را به حداقل برسانید
• کاهش درد قبل، حین و بعد از جراحی

هدف از جراحی پروستات به شرایط فردی شما بستگی دارد. به عنوان مثال، جراحی سرطان پروستات برای برداشتن بافت سرطانی است. در مقابل، هدف جراحی برای درمان بزرگی خوش خیم پروستات بازگرداندن جریان معمولی ادرار است.

سیستوسکوپی 

سیستوسکوپی به نوعی از آندوسکوپی مثانه گفته می‌شود که، به اورولوژیست اجازه می‌دهد تا مثانه بیمار را از طریق پیشاب‌راه مشاهده و بررسی نماید. این فرآیند با دستگاهی به نام سیستوسکوپ انجام می‌شود. دستگاه مورد نظر مجهز به لنز و منبع نور بوده و جهت بررسی درون مثانه و مجاری ادراری به پزشک کمک می‌کند. یک لوله باریک (سیستوسکوپ) به همراه یک لنز وارد مجرای ادرار شما می‌شود و به سمت مثانه هدایت می‌شود.

علت انجام عمل سیستوسکوپی

گفته شد که از عمل سیستوسکوپی برای تشخیص، بررسی و درمان مشکلات مثانه و مجاری ادراری استفاده می‌شود. پزشک معالج ممکن است بنا به دلایل زیر اقدام به انجام آن نماید:

• بررسی علل بروز علائم: از جمله این علائم می توان به وجود خون در ادرار، بی‌اختیاری ادرار، مثانه پرکار و ادرار دردناک اشاره کرد. سیستوسکوپی همچنین می تواند در تعیین علت بروز عفونت‌های مجاری ادراری به پزشک کمک کند. با این حال سیستوسکوپی عموماً در حالی که شما عفونت مجاری ادرار فعال داشته باشید انجام نمی‌شود.
• تشخیص بیماری‌ها و شرایط خاص مثانه: از جمله مثال‌های آن می توان به سرطان مثانه، سنگ‌های مثانه و التهاب مثانه (سیستیتیس) اشاره داشت.
• درمان مشکلات مثانه: ابزارهای خاصی به کمک سیستوسکوپ وارد بدن می شوند تا برخی شرایط خاص را در داخل مثانه درمان کنند. به عنوان مثال تومورهای مثانه بسیار کوچک می‌توانند به کمک سیستوسکوپی حذف شوند.
• تشخیص پروستات بزرگ شده: سیستوسکوپی می‌تواند تنگ شدن مجرای ادرار را در جایی که از غده پروستات می‌گذرد، نشان دهد و در نتیجه بزرگی پروستات توسط آن مشخص می‌شود.

هیدروسل

هیدروسل، کیسه پر از مایع داخل کیسه بیضه است که باعث ورم آن می‌شود. کیسه بیضه پشت آلت تناسلی است و بیضه‌ها در آن قرار دارند. هیدروسل ممکن است یکی از بیضه‌ها یا هردو را تحت تاثیر قرار دهد. به هیدروسلی که هردو بیضه را درگیر کرده، هیدروسل دوطرفه می‌گویند. هرچند این عارضه همراه نوزاد به‌دنیا می‌آید، اما معمولا در نوزادان شایع است و ممکن است به‌صورت ناگهانی در بزرگسالی هم روی دهد.

علائم هیدروسل

تورم و افزایش حجم یک یا هر دو بیضه یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های این مسئله است که معمولا به تدریج و آهسته افزایش می‌یابد. از دیگر علائم این مسئله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس سنگینی و کشش در ناحیه بیضه که با فعالیت و ایستادن افزایش می‌یابد.
• درد خفیف یا متوسط در ناحیه بیضه
• احساس وجود جسم خارجی داخل یا اطراف بیضه
• اختلال در حرکات و فعالیت‌های روزانه بیمار

بیضه نزول نیافته (ارکیدوپکسی)

به عمل جراحی برای پایین آوردن بیضه به داخل محل اصلی خود در داخل کیسه بیضه، ارکیدوپکسی گفته می شود.

به طور طبیعی بیضه داخل شکم رشد نموده و اغلب در هفته 35 حاملگی خودبخود به سمت کیسه بیضه نزول می کند. گاهی اوقات به دلایل ناشناخته یک یا هر دو بیضه نزول نمی کنند. این بیماری به عنوان بیضه نزول نیافته شناخته می شود. اگر تا 14 ماهگی بیضه به محل اصلی خود نرسید باید جراحی صورت گیرد. بهتر است تا قبل از دو سالگی درمان صورت پذیرد.

سن مناسب عمل جراحی بیضه نزول نکرده، 14 ماهگی است و بهتر است که زیر 18 ماه عمل شود.

تشخیص بیضه نزول نکرده

برای اولین بار معاینه فیزیکی نوزاد برای تشخیص محل قرارگیری بیضه توسط پزشک صورت می گیرد. سونوگرافی، MRI و جستجوی لاپاراسکوپی داخل شکمی از سایر روش های پیشرفته برای تشخیص دقیق می باشند.

جراحی برداشتن بیضه (ارکیکتومی) 

ارکیکتومی به عمل جراحی برداشتن یک یا هر دو بیضه گفته می‌شود. بیضه اندام جنسی مردانه است که وظیفه تولید اسپرم و هورمون مردانه‌ی تستوسترون را به عهده دارد.

جراحی برداشتن بیضه درمان متداولی برای سرطان بیضه یا درمان عارضه‌های دیگری چون سرطان پروستات است. جراحی برداشتن بیضه که با هدف درمان سرطان بیضه انجام می‌شود، ارکیکتومی مغبنی رادیکال نامیده می‌شود. وجه تسمیه رادیکال این است که کل بند بیضه (طناب منوی) و خود بیضه برداشته می‌شود. این عمل مغبنی نامیده می‌شود چون بیضه از راه برش کوچک ایجاد شده در پایین شکم (کشاله ران) درآورده می‌شود.

علائم سرطان بیضه چیست؟

علائم بدخیمی بیضه عبارت است از موارد زیر:

• توده‌‌ای در یکی از دو بیضه
• احساس سنگینی در اسکروتوم (کیسه بیضه)
• درد مبهمی در شکم یا کشاله ران
• جمع شدن ناگهانی مایع در اسکروتوم
• درد یا ناراحتی در بیضه یا اسکروتوم
• بزرگی یا حساس شدن سینه‌ها
• کمردرد